Google, yunuslarla konuşmak için yeni bir yapay zeka geliştirdi
Google’ın geliştirdiği yeni büyük dil modeli DolphinGemma, bilim insanlarının yunusların nasıl iletişim kurduğunu incelemesine yardımcı olacak — ve belki de ne söylediklerini anlamamızı sağlayacak.
Tam Boyutta GörGoogle, yapay zekayı artık sadece insanlar için değil, denizlerin en zeki canlılarından biri olan yunuslar için de kullanıyor. Şirket, DolphinGemma adını verdiği yeni bir açık kaynak yapay zeka modeliyle, yunusların karmaşık iletişim biçimini anlamaya bir adım daha yaklaşıyor. Bu çığır açıcı proje, 1985 yılından bu yana Atlantik benekli yunusları inceleyen Wild Dolphin Project (WDP) ile iş birliği içinde yürütülüyor.
“Yunusçayı” deşifre etmek
Yunuslar uzun zamandır yüksek zekalarıyla biliniyor. Kendilerini aynada tanıyabiliyor, yeni beceriler öğrenip diğerlerine öğretebiliyor ve topluluk içinde iş birliği yapabiliyorlar. Ancak en gizemli yönlerinden biri, birbirleriyle kurdukları karmaşık iletişim sistemi. Bilim insanları yıllardır yaptıkları tıklama ve ıslıklardan oluşan ses düzenini çözmeye çalışıyor.
Tam Boyutta GörWDP araştırmaları, bazı yunus seslerinin belirli sosyal etkileşimlere denk geldiğini ortaya koymuş durumda. Örneğin, bireylerin birbirini bulmak için kullandığı "imza ıslıkları" veya kavgalar sırasında çıkan “ciyaklama” benzeri sesler, iletişimin belirli bir yapıya sahip olabileceğini gösteriyor. Ancak bu iletişimin gerçekten bir "dil" olup olmadığı halen belirsiz.
DolphinGemma
Google ise bu belirsizliklerin üstünden gelmek veya gelinmesine yardımcı olmak için Gemma adını verdiği açık yapay zeka modelini yunuslara uyarlayarak DolphinGemma'yı oluşturdu. Temelinde, insan diline odaklı büyük dil modellerinin (LLM) mantığı yatıyor: Girdi olarak bir ses alınıyor ve model, bir sonraki sesi tahmin ediyor. Ancak burada fark, giriş ve çıkışların metin değil, ses olması.
Tam Boyutta GörDolphinGemma’nın eğitimi, WDP’nin yıllardır topladığı devasa ses arşiviyle sağlandı. Bu model, Google’ın SoundStream adlı ses teknolojisi sayesinde yunus seslerini “token”lara dönüştürerek işliyor. Amaç, zaman içinde bu tahminlerin, diğer yunuslar tarafından anlaşılabilecek yapay seslere dönüşebilmesi. Ekip, DolphinGemma'nın ortakkelime dağarcığı oluşturulmasını sağlayacak karmaşık kalıpları ortaya çıkarmaya yardımcı olacağını umuyor.
Bununla birlikte DolphinGemma yalnızca bir araştırma modeli değil, aynı zamanda taşınabilir ve verimli. Google, modelin yaklaşık 400 milyon parametreye sahip olduğunu belirtiyor—bu sayı, klasik bir LLM’ye göre küçük ama mobil kullanım için ideal.
Tam Boyutta GörModel, özellikle WDP’nin sualtı araştırmalarında kullandığı CHAT (Cetacean Hearing Augmentation Telemetry) adlı cihaza entegre edilmek üzere geliştirildi. İlk olarak Pixel 6 tabanlı olarak kullanılan bu cihaz, 2025 yaz sezonunda Pixel 9 ile güncellenecek. Yeni cihaz, hem derin öğrenme modellerini hem de ses tanıma algoritmalarını aynı anda çalıştırabilecek.
CHAT cihazı, hem nesneleri tanıtmak için yapay yunus sesleri üretiyor hem de doğal sesleri analiz edip yanıt veriyor. DolphinGemma’nın doğrudan bu cihaz aracılığıyla yunuslara “konuşturulması” şimdilik hedeflenmese de, iki çalışma paralel ilerliyor ve birbirini besleyebilecek potansiyele sahip. Google, yaz aylarında modeli tüm araştırmacılara açmayı planlıyor.
Dikey entegrasyonun son seviyesi artık maliyet kontrolü için süper bir örnek.